Парчам ҳамчун яке аз қадимитарин рамзҳои давлатдорӣ дар таърихи инсоният маъруф аст. Дар фарҳанги тоҷикон низ парчам мавқеи арзишманд дошта, ҳамчун нишонаи қудрат, ихлос, давлатдорӣ ва худшиносии миллӣ истифода мешавад. Рӯзи Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон имкон медиҳад, ки мо боз ба таърихи ин рамзи муқаддас назар андохта, ҷойгоҳ ва аҳамияти онро дар ҷомеаи муосир бишносем.
Парчам дар таърихи давлатдории тоҷикон
Таҳқиқоти таърихӣ нишон медиҳанд, ки ҳанӯз аз замони давлатҳои қадимаи ориёӣ рамзҳо, парчамҳо ва нишонаҳои махсус барои муттаҳид сохтани неруҳо ва нишон додани ҳокимият истифода мешуданд. Дар давлати Сомониён — марҳалаи тиллоии давлатдории тоҷикон — парчам мавқеи муҳим дошт ва дар баробари нишонҳои ҷангӣ ҳамчун рамзи давлату миллат маънидод мегардид.
Маҳз ҳамин мероси таърихӣ замина гузошт, ки тоҷикон дар давраи соҳибистиқлолӣ бо эҳтиром ва нигоҳи илмӣ рамзҳои давлатиро муайян ва қабул намоянд.
Парчами муосири Тоҷикистон ва маънои рамзии он
Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон 24-уми ноябри соли 1992 қабул гардида, аз се рахи рангаи сурх, сафед ва сабз ва тасвири тоҷ ва ҳафт ситора иборат аст. Ин омезиши рамзҳо бо таҳқиқи амиқи фарҳангӣ, таърихӣ ва иҷтимоӣ интихоб шудааст.
Тибқи тадқиқоти фарҳангшиносӣ:
Ранги сурх — рамзи мубориза, ҷасорат ва истиқлолияти миллӣ.
Ранги сафед — нишонаи сулҳу субот, покизагӣ, дониш ва ваҳдати кишвар.
Ранги сабз — рамзи зиндагӣ, табиат, кишоварзӣ ва рушди устувори иқтисодӣ.
Тоҷ — рамзи давлатдории ҳазорсола, ҳувияти тоҷикон ва соҳибихтиёрии миллӣ.
Ҳафт ситора — рамзи саодат, комёбӣ ва арзишҳои фарҳангии тоҷикон
Ин маънидодҳо нишон медиҳанд, ки парчам на танҳо як рамзи давлатӣ, балки маҷмуи ғояҳои миллӣ ва симои фарҳангии тоҷикон мебошад.
Аҳамияти иҷтимоӣ ва фарҳангии парчам
Дар ҷомеаи муосир парчам на танҳо дар биноҳои давлатӣ, балки дар муассисаҳои таълимӣ, чорабиниҳои илмӣ, саҳнаҳои байналмилалӣ ва майдонҳои варзишӣ истифода мешавад. Ин ҳолат ба се самти муҳим таъсир мегузорад:
1. Таҳкими худшиносии миллӣ.
Парчам ҳамчун рамзи ягонагӣ насли ҷавонро ба эҳтироми арзишҳои миллӣ ва фаҳмиши масъулияти шаҳрвандӣ ҳидоят мекунад.
2. Муайянсозии мавқеи Тоҷикистон дар арсаи байналмилалӣ.
Дар чорабиниҳои ҷаҳонӣ бардошти парчам аз ҷониби варзишгарон ва олимон рамзан қудрати маънавии давлатро нишон медиҳад.
3. Ҳифзи мероси таърихӣ.
Парчам гузашта ва имрӯзро пайванд месозад ва хотиррасон мекунад, ки давлатдории тоҷикон дорои сарчашмаҳои таърихи куҳан ва бунёдҳои устувор аст.
Парчам — оинаи давлатдорӣ ва пояи ҳувияти миллӣ
Аз нигоҳи ҷомеашиносӣ, парчам дар таҳкими ваҳдати миллӣ, боло бурдани худшиносии шаҳрвандон ва устувории давлат нақши калидӣ дорад. Бемаврид нест, ки кишварҳои муосир ба рамзҳои давлатӣ таваҷҷуҳи вижа зоҳир мекунанд, зеро онҳо “ҳофизаи миллӣ” ва “нишонаи умумии давлат” ба ҳисоб мераванд.
Тоҷикистон низ дар ин самт таҷрибаи муфассал дорад: парчам дар дилҳои мардум ҷой гирифта, ба яке аз рамзҳои азизу муқаддас табдил ёфтааст.
Парчам барои миллати тоҷик танҳо як рамзи давлатӣ нест — ин мероси бисёрқадима, нишонаи давлатдории миллӣ, намоди ифтихор ва рамзи ваҳдату субот мебошад. Ҳамасола, таҷлили Рӯзи Парчами давлатӣ моҳияти ин рамзро боз ҳам равшантар месозад ва мардумро ба эҳтироми арзишҳои миллӣ даъват мекунад.
Парчами Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамеша парафшон — рамзи сулҳ, ваҳдат ва пешрафти миллат бод!
Абдусамад Розиқов
сардори шуъбаи аспирантура ва магистраи Донишкадаи кӯҳию металлургии Тоҷикистон