Таърих бар он гувоҳ аст, ки қабилае аз тундбоди гарон тарсиду ба дарвозаи миллате аз соҳибтамаддуну соҳибмаърифат расид ва ёрдам пурсиду илоҷи раҳоӣ аз гуруснагӣ хост. Намояндаи миллати соҳибфарҳанг ва соҳибхираду соҳибдавлат ӯро ба бардагӣ пазируфт ва коре барояш пайдо намуд, то аз баҳри гуруснагӣ наҷот ёбаду аз ҷабри гурезагӣ раҳо шавад.
Хуллас, овораи гуруснаву сарсон муқим шуд ва кам-кам ба одатҳо ошно шуд, аммо вазифааш ҳамоне буд, ки дар асл дар сарнавишташ навишат буданд, яъне рамабонӣ, шубонӣ.
Хулоса ин қавм то ба дарозои таърих дар ин кишвар ҷо гирифту оҳиста-оҳиста соҳиби ҳама чиз шуд ва аз ҷумла молу манол ва сарвату давлати, ки ин давлатро албатта дертар ба шарафи Октябр соҳиб шуд, аммо намедонист, ки чӣ тавр корбарӣ кунад ва аз куҷо тарзи давлатдорӣ омӯзад??!!
Ин қавми бодиянишинро ном қирғиз аст ва то ба имрӯз ҳамчун қавми бефарҳангу дур аз маърифат шинохта мешавад. Як чизи дигарро дар хислати ин мардум шинохтан мумкин аст, ки ин ҳам бошад аз мардуми қавлу сухан набудани қирғиҳост, яъне ҳамеша ваъдахилофу иғвобарангезанд, ки ин бараъло эҳсос мешавда.
Дар муноқишаи дирӯза низ, ки аз қавли Маркази матбуотии КДАМ ҶТ АМИТ “Ховар” хабар медиҳад, боз ҳам ҳамон беадолативу номардии мардуми қирғиз пайдо мешавад. Бубинед, ки қисса чӣ гуна сурат гирифтааст: “8 майи соли 2020 соати 17:05, шаҳрвандони Ҷумҳурии Қирғизистон дар ҳудуди деҳаи ба номи Ибодулло Файзуллоеви ҷамоати Чоркӯҳи ноҳияи Исфараи Ҷумҳурии Тоҷикистон бидуни иҷозати мақомоти маҳаллӣ кишти зироатро дар масоҳати 4 гектар, оғоз карданд. Бо мақсади пешгирии амалҳои ғайриқонунӣ шаҳрвандони ҶҚ огоҳ карда шуданд, ки минтақаи мазкур ба Ҷумҳурии Тоҷикистон тааллуқ дорад ва бояд онҳо ин минтақаро тарк кунанд. Аммо ҷониби қирғиз беш аз 80 нафар сокини маҳаллаи Коктоши ҷамоати Оксойи ноҳияи Бодкандро ба ин муноқиша ҷалб ва таҳрик намуд. Онҳо ба тарафи сокинони ҷамоати Чоркӯҳ санг партофта, аз силоҳи оташфишон истифода карданд”.
Яъне, ин ҷо ҳатто заминро худсарона соҳибӣ кардаанд ва ҳамчунин боз ба сари мардуми осоишта сокинони аҳолиро овардаанду сангпартоиву оташкушоӣ аз силоҳ кардаанд, ки ин амал ба кӣ хос меояд? Албатта, ки ба душмани номард ва авбоши роҳзан!
Боз дар ин ҳодиса сарҳадбонони малъуни қирғиз, ки бояд сокинонашонро ором менамуданд, ҳамроҳ шуда ба ҷониби сокинон тир кушодаанд, ки дар натиҷа ду нафар аз сокинони ин маҳалли ноҳияи Исфара захмҳои вазнин бардошта, дар бемористорн бистарӣ гардидаанд.
Инро метавон ба як тарз фаҳмид, ки маҳз қирғизҳо мардуми намефаҳмидагиву соддаву гумном нестанд, балки ин ҷо кадом давлати хориҷие ҳам манфиатдор аст, ки имрӯзҳо ҷомеаи қирғиз ба ҷониби сокинони осоиштаи кишвар сангпартоӣ дорад.
Ин ҳам дар ҳоле, ки имрӯзҳо тамоми ҷаҳон дар мубориза бо пандемияи КОВИД-2019 қарор дораду ҷомеа аз ин ранҷ мебаранд.
Пас маълум мешавад, ки қирғизҳои бадавӣ ва бодиянишин, ки дар асл кӯчманчиву безамин ва хору зор буданд, имрӯз соҳиби замин шудан мехоҳанд ва албатта, мо ба ин тоифаи бадкеши қирғизӣ осон соҳиби замин шуданро ончунон мефаҳмонем, ки садҳазорсолаҳо фаромӯш насозанд.
Қирғиз асло замин надошт ва имрӯз даъвои замини кишвари мо карданаш ҳам бисёр аблаҳии ин мардум мебошаду халос.
Н. Саидов
омӯзгори ДКМТ